Dùng vôi bột và vỏ cây nhuộm vải, người Ơ đu ở Nghệ An giữ truyền thống độc đáo

Ơ đu là một trong những dân tộc ít người nhất của Việt Nam, hiện đang sống tại huyện Tương Dương, Nghệ An. Bên cạnh một số phong tục truyền thống đang đứng trước nguy cơ mai một, thì truyền thống dệt, nhuộm vải và may trang phục đặc trưng vẫn đang được gìn giữ. Đáng chú ý ở công đoạn nhuộm vải, người Ơ đu vẫn làm theo phương thức thủ công độc đáo.

Chị Lo Thị Nga (SN 1972), ở bản Văng Môn, xã Nga My, huyện Tương Dương là một trong số ít người còn biết nhuộm và may trang phục dân tộc Ơ đu cho biết: “Để có một nồi nước nhuộm, trước đó tôi phải vào rừng sâu để lấy các loại vỏ cây mang về cho vào nồi đun sôi và cho vào một ít vôi bột. Cứ thế đun khi nào nước ra màu thì cho vải vào để nhuộm”. Ảnh: Đình Tuân

Khi nước đã ra màu (màu càng đặc càng tốt) thì cho vải vào để nhuộm. Ảnh: Đình Tuân

Chị Nga vừa cho vải vào vừa khuấy đều, tiếp đến sẽ nhắc nồi xuống và ngâm tầm 2-3 giờ đồng hồ để cho vải bám màu. Dù các công đoạn nhuộm vải không quá khó, nhưng theo sự phát triển của xã hội, các mặt hàng công nghiệp được bày bán nhiều nên ít người Ơ đu hiện nay học "bí quyết" nhuộm vải. Hiện, trong bản ngoài chị Nga thì chỉ còn 1-2 người còn biết công thức nhuộm và biết may trang phục dân tộc Ơ đu. Ảnh: Đình Tuân

Sau khi kiểm tra thấy màu vải đã ưng ý sẽ đưa ra phơi nắng. Vì nhuộm theo phương thức thủ công, màu nhuộm chỉ bằng lá cây và vôi bột nên màu sắc trên vải cũng rất mộc mạc. Ảnh: Đình Tuân

Cũng như các dân tộc khác, người Ơ đu nhuộm vải chủ yếu để may trang phục, ít khi sử dụng vải nhuộm này trong các hoạt động khác. Ảnh: Đình Tuân

Theo sự phát triển của xã hội, cũng như các đồng bào dân tộc khác, đồng bào dân tộc Ơ đu cũng thay đổi thói quen mặc trang phục truyền thống, mà thay vào đó là những bộ trang phục phổ thông, được bày bán tiện lợi ở nhiều cửa hàng. Tuy nhiên, một vài năm trở lại đây, nhờ được sự quan tâm của các cấp, các ngành, việc phục dựng lại những nét văn hóa của dân tộc Ơ đu, trong đó có trang phục. Nhờ vậy người dân đã có ý thức hơn trong việc bảo tồn những nét văn hóa quý báu của dân tộc mình. Ảnh: Đình Tuân

Đình Tuân